Bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh là việc làm rất cần thiết mà bất kỳ bậc cha mẹ nào cũng nên biết. Để bổ sung đúng thì cha mẹ cần hiểu tầm quan trọng cũng như cách bổ sung vitamin D hiệu quả thông qua bài viết dưới đây!
Vitamin D là gì?
Vitamin D là một nhóm các Secosteroid tan được trong chất béo, có chức năng giúp tăng cường khả năng hấp thụ canxi và phốt phát ở đường ruột của trẻ. Đồng thời, vitamin D còn có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại các căn bệnh nhiễm trùng hay mãn tính.
Bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh đúng liều lượng còn giúp bộ não hoạt động tốt hơn. Làm cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra mạnh mẽ, giúp cân nặng ở mức hợp lý.
Vai trò của Vitamin D cho trẻ sơ sinh
Mọi cơ quan của trẻ sơ sinh đều còn non nớt, nhất là khung xương còn rất yếu nên cần có nhiều dưỡng chất để phát triển. Ở nhóm dinh dưỡng thiết yếu cho xương, vitamin D luôn được ưu tiên hàng đầu, trong đó có vitamin D2 và D3 có vai trò quan trọng nhất.
Bên cạnh đó, vitamin D dành cho trẻ sơ sinh cũng rất cần thiết để phát triển răng, quá trình hấp thu photpho, canxi ở ruột và thận. Đồng thời, vitamin D còn tham gia vào quá trình tổng hợp, bài tiết các nội tiết tố phó giáp trạng.
Việc không xác định được nên cho trẻ sơ sinh uống vitamin D lúc nào và liều lượng ra sao sẽ khiến trẻ bị thiếu hụt vitamin D. Dẫn đến hậu quả trẻ bị còi xương, biến dạng xương, sụn phát triển không bình thường, trẻ chậm lớn, hệ miễn dịch kém và rất dễ mắc bệnh.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh thiếu vitamin D
Có một số nguyên nhân cơ bản gây ra việc thiếu vitamin d ở trẻ sơ sinh đó là:
Do tâm lý của nhiều bậc cha mẹ rằng cơ thể trẻ còn non nớt, cần được bảo vệ. Bởi vậy, họ luôn cho bé ở trong phòng kín, ít cho trẻ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời buổi sáng.
Cho trẻ sinh sống ở khu vực ôn đới, xa xích đạo, thời gian chiếu của ánh sáng mặt trời ít.
Trẻ sinh thiếu tháng, cơ thể không được khỏe mạnh như trẻ sinh đủ tháng nên quá trình hấp thu dưỡng chất kém
Do tác dụng của một số loại thuốc hỗ trợ điều trị thận, gan gây cản trở tác dụng hoặc quá trình hấp thụ vitamin D.
Thành phần dưỡng chất thiếu các chất cung cấp vitamin D cho trẻ.
Cơ thể trẻ kém hấp thu vitamin D do gặp một số vấn đề về tiêu hóa, không hấp thụ được gluten có trong thực phẩm.
Trẻ em bị béo phì thì lượng mỡ dư thừa trong cơ thể khá lớn. Do vậy, vitamin D sẽ bị tắc ở những mô mỡ này và gây ra hiện tượng thiếu vitamin D.
Những em bé có da sẫm màu (da đen) thì khả năng tạo vitamin D khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ giảm so với trẻ có da sáng màu.
Hậu quả của việc trẻ thiếu vitamin D
Thiếu vitamin D không chỉ gặp ở trẻ em mà cả người lớn cũng có thể mắc phải. Và đây chính là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh thường gặp có thể kể đến như:
- Trẻ thiếu vitamin D thường bị còi xương: đây là một trong những ảnh hưởng lớn nhất của việc thiếu vitamin D ở trẻ em.
- Loãng xương: thường gặp ở những người lớn tuổi, làm cho lượng canxi trong xương giảm, khả năng đàn hồi của xương thấp và dễ dẫn đến gãy xương…
- Bệnh tim mạch do thiếu vitamin D làm cho người bệnh bị tăng huyết áp và hoạt động của tim mạch ảnh hưởng đến sức khỏe của răng miệng.
- Tăng cholesterol.
- Các bệnh lý khác: trầm cảm, dị ứng, gây viêm.
Dấu hiệu nhận biết cơ thể trẻ thiếu vitamin D
Thiếu vitamin D sẽ có những biểu hiện dưới đây, mẹ nên lưu ý:
- Thiếu vitamin D là một lý do gây nên bệnh còi xương suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ. Chính vì vậy, trẻ bị còi xương chắc chắn đang bị thiếu vitamin D một cách nghiêm trọng. Tuy nhiên, không riêng trẻ còi xương mà có rất nhiều trẻ béo phì mà vẫn bị thiếu vitamin D.
- Cơ thể trẻ thiếu vitamin D thường bị ra mồ hôi trộm. Ngay cả khi trời lạnh, trẻ vẫn bị đổ mồ hôi.
- Trẻ bị rụng tóc vành khăn, đây là dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi trẻ thiếu vitamin D.
- Thóp rộng, chân vòng kiềng, trẻ biếng ăn, chậm vận động.
- Nếu thiếu vitamin D nặng thì có thể xương ngực của trẻ bị dị hình
- Trẻ chậm mọc răng, chậm bò so với trẻ cùng trang lứa.
- Trẻ thường khó chịu, quấy khóc, khi ngủ thường xuyên giật mình.
Cách bổ sung vitamin D cho trẻ sơ sinh hiệu quả
Trẻ sơ sinh cần bổ sung vitamin D (dạng thuốc hoặc nhỏ giọt) theo chỉ định của bác sĩ nhi khoa. Mặc dù sữa công thức có thể bổ sung đủ vitamin D cho trẻ. Tuy nhiên, đôi khi, trẻ bú không đủ, vì vậy lượng vitamin D hấp thu vào cơ thể không đảm bảo. Chú ý là nếu trẻ uống khoảng 500ml sữa công thức mỗi ngày hoặc nhiều hơn, mẹ không cần phải bổ sung vitamin D cho trẻ.
Đối với những bé bú sữa mẹ thì cần bổ sung vitamin D cho đến khi bé bắt đầu ăn dặm. Trong thời kỳ ăn dặm, bé sẽ hấp thụ vitamin D thông qua các thực phẩm như: sữa, sữa chua, phô mai, cá hồi, cá ngừ, trứng, đậu phụ, ngũ cốc, nước cam… Ở thời điểm này, nếu mẹ lo lắng bé không nhận đủ vitamin D hàng ngày, mẹ có thể cho trẻ uống thêm các loại vitamin tổng hợp. Nhưng trước khi cho trẻ uống, mẹ cần hỏi ý kiến bác sĩ để xem nên bổ sung như thế nào và liều lượng ra sao để phù hợp nhất.
Trong thời gian mang thai, tốt nhất mẹ nên bổ sung đủ vitamin D để ngăn ngừa tình trạng sau sinh bé có lượng vitamin D trong cơ thể thấp. Mẹ có thể bổ sung bằng cách phơi nắng 10-15 phút và ăn nhiều các thực phẩm giàu vitamin D.
Những nguồn bổ sung vitamin D dành cho trẻ sơ sinh
Nguồn thực phẩm có chứa nhiều vitamin D gồm: sữa, trứng, cá béo. Tuy nhiên, nếu chỉ dùng các loại thực phẩm chứa vitamin D thì ngay cả người lớn cũng khó có thể đáp ứng được lượng vitamin D hàng ngày.
Mặt khác, cơ thể con người cũng có thể tự sản sinh ra vitamin D khi được tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Cụ thể với tia cực tím B (UBV). Tuy nhiên, trẻ em dưới 6 tháng tuổi nên mặc thêm quần áo bảo vệ, tránh phơi nắng quá lâu và nên dùng kem chống nắng khi ra ngoài tránh nguy cơ bị bỏng. Bởi giai đoạn này da của trẻ còn non và rất nhạy cảm với tác động nhiệt.
Những bé bú mẹ cần bổ sung vitamin D liên tục cho đến khi ăn dặm. Bởi thời gian bé ăn dặm, vitamin D sẽ được cung cấp thêm thông qua nhiều loại thực phẩm như nước trái cây, sữa chua, phô mai, đậu phụ, ngũ cốc… Nếu vẫn không thể đảm bảo cung cấp lượng vitamin D cần thiết cho trẻ, bác sĩ sẽ cân nhắc cho trẻ dùng các loại tổng hợp hoặc dạng thuốc nhỏ giọt chứa vitamin D.
Một số lưu ý khi lựa chọn vitamin D cho trẻ sơ sinh
Khi lựa chọn vitamin D cho trẻ sơ sinh mẹ nên quan tâm đến một số vấn đề dưới đây:
Nên chọn loại bổ sung vitamin D riêng lẻ, không chọn bổ sung vitamin D dạng tổng hợp. Vì trẻ có thể không cần các loại vitamin khác có trong đó. Việc bổ sung thừa sẽ gây nguy hiểm cho trẻ. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để họ giúp bạn đưa ra chỉ dẫn chính xác nhất.
Các sản phẩm vitamin D bổ sung khác nhau nên có liều lượng khác nhau. Trong việc điều trị các bệnh về thiếu vitamin D và canxi ở trẻ như còi xương… thì mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám và làm theo chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, đối với trường hợp là uống vitamin D với liều dự phòng thấp khoảng 400IU thì mẹ có thể làm hàng ngày với trẻ mà không cần hỏi ý kiến bác sĩ.
Vitamin D bổ sung có rất nhiều dạng. Trong đó, vitamin D dạng nước thì an toàn nhất đối với trẻ sơ sinh. Dạng nhai được thì phù hợp với trẻ lớn hơn đã biết nhau và nuốt an toàn.
Xem kỹ hướng dẫn sử dụng trên vỏ hộp để trẻ uống đúng liều lượng. Vì có một số loại vitamin D tính theo đơn vị là ml. Ví dụ: 400IU tương đương 1ml. Có một số loại lại tính đơn vị là giọt. Ví dụ: 400IU tương đương 1 giọt…
Một số câu hỏi liên quan đến vitamin D cho trẻ sơ sinh mẹ nên tham khảo
Mỗi ngày cha mẹ nên bổ sung bao nhiêu vitamin D cho trẻ sơ sinh?
Theo các chuyên gia y tế hàng đầu, trẻ sơ sinh hấp thu khoảng 400 IU vitamin D/ngày. Đến 1 tuổi, con số này sẽ tăng lên là 600 IU và sẽ giữ nguyên cho đến khi trẻ trưởng thành. Vitamin D có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình trao đổi chất của xương thông qua việc điều hòa cân bằng canxi và photpho. Bên cạnh đó, vitamin D còn giúp tăng trưởng tế bào, hỗ trợ chức năng thần kinh và chức năng hệ miễn dịch.
Trẻ sơ sinh bị thiếu vitamin D sẽ có nguy cơ mắc các bệnh lý còi xương. Không những vậy, việc bổ sung đủ vitamin D còn giúp xương trẻ chắc khỏe hơn sau khi trưởng thành. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng tình trạng trẻ thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ung thư và rối loạn tự miễn.
Trẻ uống sữa công thức có cần bổ sung vitamin D không?
Nếu bé uống đủ lượng sữa được khuyến nghị cho độ tuổi của mình thì không cần thiết bổ sung vitamin D. Bởi thành phần của sữa công thức đã đảm bảo lượng vitamin D hàng ngày cho bé. Nếu không uống đủ sữa như hướng dẫn thì bé vẫn cần được bổ sung vitamin D.
Bổ sung vitamin D quá liều có nguy hiểm không?
Mặc dù vitamin D là dưỡng chất thiết yếu trong suốt quá trình phát triển của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, trẻ chỉ nên được bổ sung một lượng vừa phải với nhu cầu hàng ngày. Nếu lạm dụng quá nhiều, trẻ sẽ có nguy cơ bị ngộ độc vitamin D, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như:
Tăng canxi trong máu, trẻ bỏ bú mẹ, hay nôn trớ không rõ nguyên nhân. Nguy hiểm hơn là bé có thể bị vôi hóa mạch máu, sỏi thận, tổn thương hệ tim mạch.
Biểu hiện mệt mỏi, suy kiệt cơ thể, không chịu vận động, nô đùa.
Khi nhận thấy những dấu hiệu này, phụ huynh cần tìm ra nguyên nhân bổ sung quá liều vitamin D cho trẻ sơ sinh và lập tức đưa trẻ đến gặp bác sĩ.
Thời gian nào tốt nhất trong ngày cho trẻ uống vitamin D
Nên cho trẻ sơ sinh uống vitamin D vào buổi sáng. Vì có khả năng việc sử dụng vitamin D và các chất bổ sung khác vào ban đêm sẽ cản trở giấc ngủ của trẻ.
Melatonin là hormone chịu trách nhiệm cho nhịp sinh học của cơ thể chúng ta, kiểm soát chu kỳ của quá trình ngủ và thức của trẻ. Vitamin D có thể gây cản trở việc sản xuất melatonin, gây nhầm lẫn sinh học và làm giảm chất lượng giấc ngủ của trẻ.
Bên cạnh đó, vitamin D có thể cản trở sản xuất melatonin, gây nhầm lẫn nhịp sinh học và làm giảm chất lượng giấc ngủ của trẻ. Điều này có ý nghĩa, vì cơ thể trẻ tự sản xuất vitamin từ ánh nắng mặt trời. Cho nên chỉ có thể hấp thụ vitamin D vào ban ngày.
Nên cho trẻ uống vitamin D trước hay sau khi ăn?
Mẹ nên cho trẻ sơ sinh uống vitamin D sau bữa ăn. Bởi vitamin D là một loại vitamin tan trong chất béo, ảnh hưởng đến việc lưu trữ vitamin D và hấp thu. Gan và mô mỡ trong cơ thể trẻ có khả năng lưu trữ vitamin D. Các vitamin tan trong chất béo thường được hấp thụ trong các khối chất béo đi qua thành ruột và máu. Khi bổ sung vitamin D với bữa ăn có chất béo, vitamin D sẽ được hấp thụ dễ dàng và hiệu quả cao hơn vào máu.
Những người bổ sung vitamin D sau khi ăn một bữa ăn giàu chất béo hấp thụ vitamin D nhiều hơn đến 32% so với những người có bữa ăn thiếu chất béo.
Khi nào nên cho trẻ bắt đầu uống Vitamin D?
Trẻ cần được bổ sung vitamin ngay từ những ngày đầu sau sinh. Lượng vitamin D cần được bổ sung cho trẻ là 400 IU/ngày, bắt đầu trong vài ngày đầu đời đến khi 1 tuổi.
Sau 1 tuổi, trẻ cần được bổ sung 600 IU vitamin D3/ngày nếu trẻ không được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 15-30 phút/ngày.
Vì sao nên bổ sung vitamin D3 cho trẻ sơ sinh?
Vitamin d3 trẻ sơ sinh có vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, vitamin D3 có rất thấp trong các thực phẩm tự nhiên và ngay cả trong sữa mẹ nên không đủ cho nhu cầu của cơ thể trẻ.
Để đảm bảo đủ vitamin D theo cách tự nhiên, mẹ cần cho trẻ tắm nắng để chuyển hóa vitamin D dạng chưa hoạt hóa dưới da cho cơ thể sử dụng được.
Nhưng đối với trẻ nhỏ, đặc biệt trẻ dưới 1 tuổi, các chuyên gia y tế không khuyến nghị phơi nắng hàng ngày bởi tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về da. Trong đó, một số bệnh lý về da điển hình là viêm da, chàm da, thậm chí là ung thư sau này.
Chính vì vậy, biện pháp an toàn và hiệu quả mà các chuyên gia y tế khuyến nghị trong những năm gần đây đó là: cho trẻ sơ sinh uống vitamin D3 hàng ngày để đảm bảo đủ nhu cầu vitamin D3 phòng chống còi xương, hỗ trợ phát triển chiều cao cho trẻ.
Khi nào cần cho trẻ sơ sinh uống Vitamin D3?
Thông thường, trẻ sau sinh 3 ngày là mẹ đã có thể bắt đầu bổ sung vitamin D3. Ngoài ra, các mẹ có thể căn cứ vào một số dấu hiệu sau đây để phát hiện ra tình trạng thiếu D3 ở trẻ:
- Trẻ ra mồ hôi trộm nhiều khi ngủ.
- Quấy khóc liên tục, co cứng toàn thân hoặc có cơn ngừng thở trong khi khóc.
- Trẻ hay vặn mình, nấc cụt, bị trớ sữa thường xuyên.
- Hiện tượng rụng tóc vành khăn
- Hay bị giật mình trong lúc ngủ, thường xuyên ọ ọe và tỉnh giấc ngay khi giật mình.
- Thóp rộng, bờ thóp mềm và chậm liền
Tại sao trẻ sơ sinh phải uống vitamin D3?
Rất nhiều nghiên cứu đã đề cập tới vai trò của Vitamin D3 trong việc cải thiện chức năng các hệ cơ, tăng cường miễn dịch. Nổi trội hơn cả là vai trò đặc biệt quan trọng của chúng đối với sức khỏe của hệ xương và răng của trẻ sơ sinh.
Vitamin D3 hay còn gọi là Cholecalciferol có tác dụng chuyển hóa các loại chất vô cơ, chủ yếu là canxi và phốt pho. Bên cạnh việc tăng cường khả năng hấp thụ canxi qua thành ruột thì vitamin D3 còn đóng vai trò giúp “gắn kết” canxi vào hệ xương. Ngoài ra, vitamin D3 còn giúp cơ thể tái hấp thụ canxi ở thận, đóng vai trò quan trọng trong quá trình canxi hóa sụn tăng trưởng.
Vitamin D3 cũng góp phần tăng cường protein tạo xương, giúp khả năng giữ thăng bằng của cơ thể tốt hơn, hạn chế bé bị té ngã sau này.
Trẻ sơ sinh bị thiếu vitamin D3 sẽ chỉ có thể hấp thu không quá 10% lượng canxi được bổ sung, đồng thời sẽ đứng trước nguy cơ mắc các bệnh như tim, cảm cúm, ung thư, loãng xương hay đa xơ cứng…
Trên đây là toàn bộ thông tin về tầm quan trọng của vitamin D cho trẻ sơ sinh. Các bậc cha mẹ có thể tìm hiểu để biết cách chăm sóc và bổ sung vitamin D cho bé một cách an toàn, hiệu quả nhất. Nếu thấy trẻ có bất cứ biểu hiện khác thường nào khi bổ sung vitamin D, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám kịp thời.
